Орчны шинжилгээний мэдээ > Гадаргын усны чанар
Сэлэнгэ аймгийн гадаргын болон хаягдал ус, агаарын чанарын 2022 оны 03 дугаар сарын тойм
1.Гадаргын усны чанар
Сэлэнгэ аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу 2022 оны 3 дугаар сард Сэлэнгэ мөрөн, Орхон, Ерөө, Туул, Зэлтэр голуудын хяналт-шинжилгээний цэгээс нийт 8 усны сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын 20 гаруй үзүүлэлтийг тодорхойллоо.
Сэлэнгэ мөрөн, Сэлэнгэ голын Сэлэнгэ-12 дугаар зөрлөг цэгээс 2 удаа, Зүүнбүрэн хяналт-шинжилгээний цэгээс 1 удаа усны сорьц авч, усны химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 344.8-358.4 мг/л-т хэлбэлзэж байна. Сэлэнгэ-Зүүнбүрэн цэгээс авсан сорьцонд нитритийн азотын /NО2/-ын агууламж 0.026 мгN/л буюу ХА-аас 1.3 дахин, Сэлэнгэ-Сүхбаатар цэгээс авсан сорьцонд нитритийн азотын /NО2/-ын агууламж 0.036 мгN/л буюу ХА-аас 1.8 дахин давж бага зэргийн бохирдолтой байна.
Орхон гол, Орхон голын Шаамар, Сүхбаатар хяналт-шинжилгээний 2 цэгээс усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 262.0-545.0 мг/л-т хэлбэлзэж, хүчилтөрөгчийн горим хэвийн, Орхон-Сүхбаатар цэгээс авсан сорьцонд биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч /БХХ5/-ийн агууламж 5.4 мгО/л буюу ХА-аас 1.8 дахин, нитритийн азотын /NО2/-ын агууламж 0.028 мгN/л буюу ХА-аас 1.4 дахин, /NH4/-ийн агууламж 2.06 мгN/л буюу ХА-аас 4.12 дахин тус тус давсан байна.
Ерөө гол, Ерөө голын Дулаанхаан хяналт-шинжилгээний 1 цэгээс усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 168.5 мг/л, нитритийн азотын /NО2/-ын агууламж 0.022 мгN/л буюу ХА-аас 1.1 дахин давсан байна.
Зэлтэр гол, Зэлтэр голын Зэлтэр хяналт-шинжилгээний 1 цэгээс усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 168.3 мг/л, ХА-аас давсан үзүүлэлтгүй байна.
Туул гол, Туул голын Орхонтуул хяналт-шинжилгээний 1 цэгээс усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд голын усны эрдэсжилт 516.0 мг/л нитритийн азотын /NО2/-ын агууламж 0.028 мгN/л буюу ХА-аас 1.4 дахин давсан байна.
Ус бохирдуулах бодисын агууламж
Хүснэгт 1
|
№ |
Усны харуулын нэр |
Бохирдуулах бодис, мг/л |
|||||
|
О2 |
БХХ5 |
ПИЧ |
NH4 |
NO2 |
P |
||
|
1 |
Сэлэнгэ - Зүүнбүрэн |
- |
- |
1.1 |
0.33 |
0.026 |
0.035 |
|
2 |
Сэлэнгэ – 12 р зөрлөг 10 |
6.40 |
1.4 |
3.4 |
0.23 |
0.036 |
0.036 |
|
3 |
Сэлэнгэ – 12 р зөрлөг 20 |
6.16 |
1.1 |
1.0 |
0.08 |
0.007 |
0.039 |
|
4 |
Орхон – Шаамар |
5.92 |
1.8 |
0.8 |
0.05 |
0.015 |
0.068 |
|
5 |
Орхон – Сүхбаатар |
6.48 |
5.4 |
9.6 |
2.06 |
0.028 |
0.046 |
|
6 |
Ерөө-Дулаанхаан |
- |
- |
1.4 |
0.21 |
0.022 |
0.016 |
|
7 |
Зэлтэр-Зэлтэр |
|
|
4.5 |
0.00 |
0.009 |
0.019 |
|
8 |
Туул-Орхонтуул |
|
|
2.2 |
0.29 |
0.028 |
0.071 |
|
|
MNS 4586:98 |
|
3 |
10.0 |
0.5 |
0.02 |
0.1 |
Дүгнэлт: Зэлтэр гол маш цэвэр, Орхон, Сэлэнгэ мөрөн, Ерөө, Туул гол цэвэр байлаа.
2.Хаягдал бохир усны хяналт-шинжилгээ
2022 оны 3 дугаар сарын 09-нд, Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын “Урсгал-Ус” ХХК-ны хаягдал ус цэвэрлэх байгууламж /цаашид ЦБ гэх/-ийн орох, гарах цэгээс авсан хаягдал бохир усны 2 сорьцонд хийсэн шинжилгээний дүнгээс үзэхэд ЦБ-аас гарч байгаа ус 65.52%-ийн цэвэршүүлэлттэй байна.
2022 оны 3 дугаар сарын ЦБ-ын орж байгаа болон цэвэршүүлээд гарч байгаа хаягдал бохир усны сорьцонд хийсэн шинжилгээний дүнг MNS 4943:2015 “Хаягдал ус”-ны стандартад заагдсан хүрээлэн байгаа орчинд нийлүүлэх хаягдал усан дахь бохирдуулах бодисын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ (цаашид ЗДХ гэх)-тэй харьцуулан хүснэгт 2-т үзүүллээ.
Хүснэгт 2
|
Цэвэрлэх байгууламж |
Цэг |
РН |
Ж/б |
өнгө |
БХХ5 |
XXX |
ПИЧ |
P |
NH4 |
NO2 |
NO3 |
Цэвэрлэгээний чанар % |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
|
MNS 4943:2015 |
|
6-9 |
30 |
|
20 |
50 |
20 |
1.5 |
15 |
|
||
|
Сэлэнгэ,Сүхбаатар “Урсгал-Ус” ХХК-ны ЦБ |
Орох |
7.00 |
168.0 |
44.51 |
232.0 |
1176.2 |
58.4 |
3.810 |
39.59 |
0.221 |
1.28 |
65.52% |
|
Гарах |
7.90 |
21.2 |
28.34 |
80.0 |
893.8 |
9.6 |
||||||
Тайлбар: Нийт азот, фосфор, БХХ5, MNS 4943:2015 “Хаягдал ус”-ны стандартад заагдсан хүрээлэн байгаа орчинд нийлүүлэх хаягдал усан дахь бохирдуулах бодисын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс давсан үзүүлэлтүүдийг тодруулав.
2. Агаарын чанар
Сүхбаатар суманд агаарын бохирдол стандарт хэмжээнээс хэтрээгүй байна. Агаарын чанарын 1-р харуулын 3 дугаар сарын ажиглалтын дүнгээс үзэхэд агаар дахь хүхэрлэг хийн дундаж агууламж 0.005 мг/м3, хамгийн их нь 0.013 мг/м3, азотын давхар ислийн дундаж агууламж 0.019 мг/м3, хамгийн их нь 0.038 мг/м3, нийт тоос дундаж 0.034 мг/м3, хамгийн их нь 0.247 мг/м3 байна. Сүхбаатар суманд агаарт MNS 4585:2016 стандарт дахь хүлцэх агууламжаас PM10 тоосонцор 2022.03.10-нд 1.40 дахин, давсан бол PM2.5 тоосонцор 2022.03.01-нд 1.14 дахин, 2022.03.05-нд 1.10 дахин, 2022.03.08-нд 1.34 дахин, 2022.03.10-нд 1.50 дахин, 2022.03.17-нд 1.06 дахин, давсан байна. Агаар болон хөрсөн дээрхи цацрагийн түвшин фон түвшнээс даваагүй байна.
Агаарын чанарын 2-р харуул болох Мандал сумын агаар дахь PM10 тоосонцорын дундаж агууламж 0.104 мг/м3, хамгийн их агууламж 0.339 мг/м3 бөгөөд MNS 4585:2016 стандарт дахь хүлцэх агууламжаас 11 удаа давсан байна. PM2.5 тоосонцорын хувьд дундаж агууламж 0.082 мг/м3, хамгийн их агууламж 0.288 мг/м3, хүлцэх агууламжаас 26 удаа давсан байна.
Мэдээ бичсэн: БОШЛ-ын инженер М.Өнөржаргал
Холбоотой мэдээний жагсаалт
Орчны шинжилгээний мэдээ
Онцлох мэдээ
11 цаг
Үзэгдэлгүй
ӨНӨӨДӨР
Үүлшинэ
6 м/с
